Εισαγωγή - Οι πολιτικές του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού για τον εκσυγχρονισμό του εκπαιδευτικού συστήματος
Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, στο πλαίσιο της πολιτικής του για εκσυγχρονισμό του εκπαιδευτικού μας συστήματος, προώθησε από τη σχολική χρονιά 2014-15 μια σειρά από καινοτομίες και μεταρρυθμίσεις, ορισμένες από τις οποίες αρχίζουν να εφαρμόζονται από τη νέα σχολική χρονιά (2015-16). Συγκεκριμένα, διαμορφώθηκε και εφαρμόζεται από τον Σεπτέμβριο 2015 Νέο Ωρολόγιο Πρόγραμμα για όλη τη Δημοτική και Μέση Εκπαίδευση, εγκρίθηκε από τη Βουλή το νέο Σύστημα Διορισμών Εκπαιδευτικών Λειτουργών στα Δημόσια Σχολεία και ξεκίνησε ήδη η μεταβατική περίοδος εφαρμογής του, εγκρίθηκε και εφαρμόζεται από τη νέα σχολική χρονιά το νέο Σύστημα Επαγγελματικής Μάθησης Εκπαιδευτικών, ενώ αναδομήθηκαν και εισάγονται στη διδασκαλία τα Αναλυτικά Προγράμματα με τον καθορισμό Δεικτών Επιτυχίας και Δεικτών Επάρκειας. Παράλληλα, είναι υπό μελέτη και διαμόρφωση νέο Σύστημα Αξιολόγησης των Εκπαιδευτικών και του Εκπαιδευτικού Έργου, νέοι Κανονισμοί Λειτουργίας των Σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης, νέο Σύστημα Εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση (Παγκύπριες Εξετάσεις), και νέο σύστημα Αξιολόγησης των Μαθητών σε όλο το φάσμα της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Οι πολιτικές αυτές αναμένεται να οριστικοποιηθούν εντός της νέας σχολικής χρονιάς και να τεθούν σε εφαρμογή από την επόμενη (2016-17).
Η διαδικασία αναδόμησης των Αναλυτικών Προγραμμάτων
Η προσπάθεια για διαμόρφωση νέων, σύγχρονων Αναλυτικών Προγραμμάτων ξεκίνησε από το 2008, ενώ το 2013 η παρούσα Κυβέρνηση ανέθεσε την αξιολόγησή τους σε Επιστημονική Επιτροπή, η οποία συστάθηκε για τον σκοπό αυτό. Από την Έκθεση Αξιολόγησης της Επιτροπής (Ιούλιος 2014) διαφάνηκε ότι το περιεχόμενο σε αρκετά γνωστικά αντικείμενα – τόσο της Προδημοτικής /Δημοτικής, όσο και της Μέσης Εκπαίδευσης (Γυμνασιακός κύκλος) – παρουσίαζε από μικρές έως μεγάλες αδυναμίες, το περιεχόμενο διαμορφώθηκε χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο χρόνος διδασκαλίας των μαθημάτων, ενώ σε ορισμένα γνωστικά αντικείμενα υφίσταντο και αξιοποιούνταν πέραν του ενός Αναλυτικά Προγράμματα.
Με σκοπό την ανατροφοδότηση των Αναλυτικών Προγραμμάτων και την αναδόμησή τους στη βάση Δεικτών Επιτυχίας και Δεικτών Επάρκειας, συστάθηκαν κατά τη σχολική χρονιά 2014-15 Ομάδες Εργασίας, στις οποίες συμμετείχαν Πανεπιστημιακοί (ειδικοί στο κάθε γνωστικό αντικείμενο και ειδικοί στη διδακτική του), υπεύθυνοι Επιθεωρητές του Υπουργείου Παιδείας (για κάθε γνωστικό αντικείμενο) και μάχιμοι εκπαιδευτικοί όλων των ειδικοτήτων. Επικεφαλής όλων των ομάδων τέθηκε η Πανεπιστημιακός κ. Μαίρη Κουτσελίνη, ενώ σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.
Η εφαρμογή των αναδομημένων Αναλυτικών Προγραμμάτων
Η αναδόμηση των Αναλυτικών προγραμμάτων στη βάση Δεικτών Επιτυχίας και Δεικτών Επάρκειας δεν εισάγει αλλαγές που να δημιουργούν νέες απαιτήσεις από τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές. Ο σκοπός της αναδόμησης είναι ο εκσυγχρονισμός των ίδιων των Αναλυτικών προγραμμάτων και, κυρίως, η διευκόλυνση της εργασίας των εκπαιδευτικών για αποτελεσματική διδασκαλία σε τάξεις μεικτής ετοιμότητας. Η οργάνωση του Αναλυτικού Προγράμματος στη βάση των δύο αξόνων, Επιδιωκόμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα και Διδακτέα για την επίτευξή τους, δίνει στους εκπαιδευτικούς ένα εργαλείο για την επιδίωξη και διδασκαλία των απαραίτητων σε κάθε στάδιο ανάπτυξης του μαθητή. Θέτει, επίσης, τη διδασκαλία σε έναν νέο προσανατολισμό, αυτόν που περνά από τη «διδασκαλία της ύλης και των σελίδων του βιβλίου» στη «διδασκαλία του μαθητή» και στην ικανοποίηση των μαθησιακών και ευρύτερα αναπτυξιακών του αναγκών. Ταυτόχρονα, η οργάνωση με βάση τους Δείκτες διευκολύνει την άσκηση εκ μέρους των εκπαιδευτικών της παιδαγωγικής τους αυτονομίας, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να διαγνώσουν τόσο τις αδυναμίες των μαθητών όσο και τις ιδιαίτερες ικανότητές τους και να οργανώσουν για όλους ένα επιτυχές μαθησιακό πλαίσιο.
Το σχολικό έτος 2015-16 αποτελεί χρονιά πιλοτικής εφαρμογής των δεικτών, με στόχο την εξοικείωση των εκπαιδευτικών αλλά και τη βελτίωση των δεικτών μέσα από τη συνεχή διαμορφωτική αξιολόγηση της εφαρμογής τους. Η πιλοτική εφαρμογή των δεικτών αφήνει περιθώριο στους εκπαιδευτικούς να χρησιμοποιήσουν ευέλικτα τους Δείκτες ως προ-οργανωτές των Αναλυτικών προγραμμάτων και της διδασκαλίας τους, με στόχο να δώσουν την απαραίτητη ανατροφοδότηση μέσα από την καθημερινή διδακτική πράξη. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι εκπαιδευτικοί και η σχολική μονάδα έχουν τον χρόνο να οργανώσουν δραστηριότητες μελέτης και εξοικείωσης με τη νέα δομή των Αναλυτικών προγραμμάτων, τη σταδιακή χρησιμοποίησή τους στη διδασκαλία και ανατροφοδότησή τους προς τις οργανωμένες ομάδες επιθεωρητών, λειτουργών του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και συμβούλων, που θα τους επισκέπτονται και θα τους υποστηρίζουν.
Πρόγραμμα Ενημέρωσης και Επιμόρφωσης
Το πρόγραμμα ενημέρωσης όλων των στελεχών της εκπαίδευσης αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός Σεπτεμβρίου. Ακολουθεί το πρόγραμμα συνεχούς επιμόρφωσης- υποστήριξης των εκπαιδευτικών και των σχολικών μονάδων, το οποίο στοχεύει στο να δημιουργήσει κοινότητες μάθησης στα ίδια τα σχολεία, όπως προνοεί η σύγχρονη προσέγγιση στην ενδοϋπηρεσιακή επιμόρφωση (βλ.: Πίνακας Ι: Πιλοτική Εφαρμογή των Δεικτών, Πρόγραμμα Ενημέρωσης και Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών Λειτουργών). Αναμένεται ότι κάθε στέλεχος της εκπαίδευσης θα αναλάβει ρόλο επιμορφωνόμενου και επιμορφωτή, μέσα από διαδικασίες ανταλλαγής εμπειριών και προτάσεων. Ο ρόλος των επιθεωρητών και των συμβούλων είναι πολύ σημαντικός, αφού αυτοί θα διευκολύνουν τον προσανατολισμό προς τους Δείκτες και θα ενθαρρύνουν τους εκπαιδευτικούς για την εφαρμογή τους. Εξαιρετικά σημαντικός είναι, επίσης, ο ρόλος των διευθυντών, ιδιαίτερα για τη δημιουργία των κοινοτήτων μάθησης μέσα στην ίδια τη σχολική μονάδα, όπως επίσης και για την αξία που θα δώσουν στη νέα προσπάθεια και για τον παιδαγωγικό ρόλο που θα αναλάβουν στην παιδαγωγική αυτονόμηση της σχολικής μονάδας. Η παιδαγωγική αυτονόμηση στηρίζεται ουσιαστικά στη διάγνωση, με βάση τους Δείκτες Επιτυχίας, των αναγκών της σχολικής μονάδας και του προγράμματος που θα τις ικανοποιήσει. Κοντά σε όλους, υποστηρικτικός θα είναι και ο ρόλος του Υπουργείου Παιδείας, μέσω του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, για προσφορά εμπειρογνωμοσύνης και διδακτικών εμπειριών, όταν η σχολική μονάδα θα το ζητά, αλλά και μέσα από οργανωμένες επιμορφωτικές δραστηριότητες, οι οποίες σύντομα θα ανακοινωθούν.
Πίνακας I: Πιλοτική Εφαρμογή των Δεικτών, Πρόγραμμα Ενημέρωσης και Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών Λειτουργών
Αρχική ενημέρωση εκπαιδευτικών μέσω των σεμιναρίων των επιθεωρητών Μ.Ε.
Καταρχήν μελέτη του περιεχομένου των δεικτών από τους διευθυντές και τους εκπαιδευτικούς (από την ιστοσελίδα του ΥΠΠ)
ΟΚΤΩΒΡΗΣ – ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ 2015
Επιμόρφωση διευθυντών από πανεπιστημιακούς, επιθεωρητές, λειτουργούς Π.Ι., Α.Π. μέσω προγράμματος που θα ανακοινωθεί, στη βάση δικτύων σχολείων
Επιμόρφωση και υποστήριξη εκπαιδευτικών σε σχολική βάση από τους επιθεωρητές, τους διευθυντές και τους λειτουργούς του Π.Ι., των ΑΠ
Πιλοτική εφαρμογή των δεικτών στη διδασκαλία σε σχολική βάση
Συνεχής ανατροφοδότηση από τους εκπαιδευτικούς και τους διευθυντές, μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Π.Ι.
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ – ΙΟΥΝΙΟΣ 2016
Επιμόρφωση και υποστήριξη εκπαιδευτικών σε σχολική βάση από τους επιθεωρητές, τους διευθυντές και τους λειτουργούς του Π.Ι., των ΑΠ
Πιλοτική εφαρμογή των δεικτών στη διδασκαλία σε σχολική βάση
Συνεχής ανατροφοδότηση από τους εκπαιδευτικούς και τους διευθυντές, μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Π.Ι.
Συνεχής βελτίωση των δεικτών και οριστικοποίησή τους
Η πολιτική των Δεικτών Επιτυχίας και Επάρκειας
Η σχολική χρονιά 2015-16 θα είναι έτος εφαρμογής, παρακολούθησης και διαμορφωτικής αξιολόγησης των δεικτών, ώστε να υπάρξει ανατροφοδότηση, με σκοπό να βελτιωθούν και να πάρουν την οριστική τους μορφή μέχρι το τέλος της χρονιάς (Ιούνιος 2016).
Στη συνέχεια της ιστοσελίδας θα βρείτε αναρτημένο κείμενο που παρουσιάζει την πολιτική και τη σημασία των Δεικτών Επιτυχίας και Δεικτών Επάρκειας. Παρουσιάζονται, επίσης, οι Δείκτες Επιτυχίας και Δείκτες Επάρκειας για όλα τα γνωστικά αντικείμενα Προδημοτικής /Δημοτικής Εκπαίδευσης και Μέσης Εκπαίδευσης (Γυμνασιακού κύκλου).
Επιπρόσθετη ενημέρωση
Ειδικά για τη Μέση Εκπαίδευση, λόγω της εφαρμογής και του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος στο Γυμνάσιο και στην Α’ Λυκείου από τη φετινή σχολική χρονιά, εκτός από αυτή την ιστοσελίδα, πρέπει να γίνεται ενημέρωση και από την ιστοσελίδα της Μέσης Εκπαίδευσης, όπου υπάρχουν αναρτημένα:
Οι προγραμματισμοί όλων των μαθημάτων Γυμνασίου και Λυκείου. Ειδικά για το Γυμνάσιο, οι προγραμματισμοί για τη φετινή χρονιά 2015-16 έχουν προσανατολισμό στους Δείκτες Επιτυχίας και στους Δείκτες Επάρκειας.
Εκπαιδευτικό υλικό για διάφορα γνωστικά αντικείμενα.
Λόγω των ιδιαιτεροτήτων της φετινής σχολικής χρονιάς ως προς την εφαρμογή των νέων πολιτικών, η ιστοσελίδα αυτή, καθώς και οι ιστοσελίδες της Δημοτικής Εκπαίδευσης και της Μέσης Εκπαίδευσης, αντίστοιχα, θα ενημερώνονται και θα αναδιαμορφώνονται κατά διαστήματα. Γι’ αυτό, κρίνεται αναγκαίο να γίνεται συστηματική παρακολούθησή τους, ώστε η πληροφόρηση να είναι συνεχής.
Υπηρεσία Διαδικτύου και Επικοινωνίας - Υπουργείο Παιδείας,Αθλητισμού και Νεολαίας
