Η Κύπρος είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Σχολείων Προαγωγής της Υγείας (Ε.Δ.Σ.Π.Υ.) από το 1995. Το Δίκτυο αυτό λειτουργεί υπό την αιγίδα τριών Διεθνών Οργανισμών: της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Συμβουλίου της Ευρώπης. Σύμφωνα με αυτούς τους οργανισμούς, η ανάπτυξη προγραμμάτων αγωγής υγείας, όχι μόνο στο σχολικό χώρο, αλλά και γενικότερα στον ευρύτερο κοινωνικό χώρο, αποτελεί τη σύγχρονη και αποτελεσματική μέθοδο, για την πρόληψη και τη βελτίωση της υγείας, όχι μόνο των ανθρώπων, αλλά και του περιβάλλοντος.
Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Σχολείων Προαγωγής της Υγείας (Ε.Δ.Σ.Π.Υ.) αποτελεί καρπό συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας και του Υπουργείου Υγείας. Σκοπός του Προγράμματος είναι η βελτίωση και προαγωγή της σωματικής, της ψυχικής, και κοινωνικής υγείας των μαθητών/τριών, των εκπαιδευτικών, άλλων μελών του προσωπικού του σχολείου και κατ’ επέκταση της ευρύτερης κοινότητας, με ενσωμάτωση προγραμμάτων προαγωγής της υγείας σε όλες τις σχολικές μονάδες. Για την πιο αποτελεσματική επίτευξη των στόχων του προγράμματος, η συντονιστική ομάδα του προγράμματος, σε κάθε σχολείο, συγκροτείται από εκπαιδευτικούς, μέλη της Σχολιατρικής Υπηρεσίας, μαθητές/μαθήτριες και γονείς, καθώς και από άτομα από την κοινότητα.
Στο πλαίσιο του προγράμματος υιοθετείται μια σύγχρονη μεθοδολογία όπου μέσα από μια ολιστική προσέγγιση όχι μόνο παρέχεται ένα ολοκληρωμένο και επαρκές σύνολο γνώσεων σε θέματα αγωγής υγείας, που προβληματίζουν άμεσα το άτομο, αλλά ταυτόχρονα, επιτυγχάνεται η καλλιέργεια αξιών, η υιοθέτηση στάσεων και συμπεριφορών, καθώς και η καλλιέργεια δεξιοτήτων και ικανοτήτων. Η εφαρμογή τέτοιων προγραμμάτων βοηθά σε μεγάλο βαθμό, έτσι ώστε πραγματικά το σχολείο να συμβάλλει, μέσα από την ενεργητική και βιωματική μάθηση, στην υλοποίηση των πιο πάνω στόχων.
Ο κάθε κύκλος του προγράμματος διαρκεί δύο χρόνια, γεγονός που δίνει τη δυνατότητα στη συντονιστική ομάδα κάθε σχολείου να θέσει μακροπρόθεσμους στόχους, να υλοποιήσει το Πρόγραμμα με ποικίλες και δημιουργικές δραστηριότητες, και ταυτόχρονα, να αξιολογεί την εφαρμογή και αποτελεσματικότητά του. Πολιτική του Προγράμματος είναι η επιλογή ενός κοινού παγκύπριου θέματος, το οποίο κάθε σχολείο μελετά μέσα από τη δική του σκοπιά. Το επιμέρους θέμα που θα αναπτύξει το κάθε σχολείο, επιλέγεται αφού πρώτα γίνει μια διερεύνηση των κύριων προβλημάτων που αντιμετωπίζει η σχολική μονάδα και έχουν σχέση με την υγεία (σωματική, ψυχική, συναισθηματική, κοινωνική). Αφού επιλεγεί το επιμέρους θέμα, θα πρέπει να αναγνωριστούν τα πιθανά αίτιά του και να καταρτιστεί ένα πρόγραμμα δράσης για αντιμετώπισή τους. Στην αρχή κάθε σχολικού έτους, το κάθε σχολείο που λαμβάνει μέρος στο Πρόγραμμα ετοιμάζει το σχέδιο δράσης, το οποίο περιλαμβάνει τους στόχους σχετικά με το επιμέρους θέμα που έχει επιλεγεί, καθώς και τις δραστηριότητες που θα υλοποιηθούν.
Η μελέτη κοινού θέματος από όλα τα σχολεία αποτελεί πλεονέκτημα σε περίπτωση διεξαγωγής παγκύπριας έρευνας. Με το τέλος της σχολικής χρονιάς 2015-2016 ολοκληρώθηκε με επιτυχία η μελέτη του θέματος: «Οι διατροφικές συνήθειες των εφήβων και η διασύνδεση με τις συνήθειες του ύπνου τους». Η μελέτη αυτή διήρκεσε δύο χρόνια και έγινε σε συνεργασία με το Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε μετά από σχετική έγκριση που είχε εξασφαλισθεί από την Επιτροπή Βιοηθικής Κύπρου και το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης του Υπουργείου Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας.
Το Πρόγραμμα είχε ως στόχο να διερευνήσει τις συνήθειες, στάσεις και αντιλήψεις των μαθητών σε σχέση με τη διατροφή τους, συμπεριλαμβανομένης και της κατανάλωσης ενεργειακών ποτών, την εικόνα σώματός τους και τον ύπνο τους. Σκοπό είχε να αυξήσει την ενημερότητα, για αυτά τα θέματα, μεταξύ των ίδιων των παιδιών, των εκπαιδευτικών και των γονιών. Η έρευνα συνέβαλε ταυτόχρονα στην εκπόνηση και δημοσίευση ή υποβολή προς δημοσίευση, σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά, των πιο κάτω επιστημονικών εργασιών:
Koushiou, M., Nicolaou, P., Christoudoulou, N., Karekla, M. (2015). Συνήθειες Ύπνου και Διατροφής στους Έφηβους Αποτελέσματα από παγκύπρια έρευνα στη μέση εκπαίδευση (Sleep and eating habits among adolescents: Results from a Pancyprian research project). Paideianews.com and Ygeianews.com, November 1, 2015; online edition.
Christodoulidou, N., Constantinou, Ch. & Karekla, M. (2016). Energy drinks and their impact on sleep. Poster presented at the 5th Clinical and Health Psychology Conference, Athens, Greece.
Reasons for Consuming Energy Drinks: Validation and factor structure of a new scale. (Submitted for publication to the journal of Psychological Assessment)
Quality of life: The link between energy drinks consumption, sleep quality and quality of life among adolescents. (In preparation)
An investigation of the affective-cognitive processes in general and pathologyspecific contexts among females at high risk for Eating Disorders. (Submitted for publication to the journal of International Journal of Psychology)
Η σχολική χρονιά 2016-2017 σηματόδοτησε και την έναρξη των εργασιών ενός νέου διετoύς κύκλου μελέτης του προγράμματος Ε.Δ.Σ.Π.Υ. Για τη διετία 2016-2018 επιλέγηκε ως κύριο θέμα μελέτης του προγράμματος «Η ευκαιριακή και άμετρη κατανάλωση αλκοόλ από Κύπριους/ες εφήβους/έφηβες (binge drinking)». Το θέμα επιλέγηκε μετά από πρόσφατες σχετικές παγκύπριες και πανευρωπαϊκές μελέτες που είδαν το φώς της δημοσιότητας και οι οποίες αναδείκνυαν το μέγεθος του προβλήματος ανάμεσα σε Κύπριους/ες εφήβους/έφηβες.
Κατά τη σχολική χρονιά 2018-2019 (1η χρονιά του νέου διετούς κύκλου), ξεκίνησε νέο θέμα του προγράμματος, με τίτλο: «Κύπριοι/ες έφηβοι/ες και σύγχρονες εξαρτήσεις». Το θέμα επιλέγηκε μετά από πρόσφατες σχετικές παγκύπριες και πανευρωπαϊκές μελέτες που είδαν το φως της δημοσιότητας και οι οποίες αναδείκνυαν το μέγεθος του προβλήματος ανάμεσα στους Κύπριους/ες εφήβους/έφηβες.
Στο πλαίσιο του Προγράμματος, υπήρξε στενή συνεργασία με τις Νοσηλευτικές Υπηρεσίες, του Υπουργείου Υγείας, για τη διεξαγωγή βιωματικών εργαστηρίων στα σχολεία που μετέχουν στο πρόγραμμα Ε.Δ.Σ.Π.Υ. Επιπλέον, αγαστή συνεργασία υπήρξε με το Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, την Αρχή Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου (Α.Α.Ε.Κ.) και τον Οργανισμό Νεολαίας Κύπρου.
Το Πρόγραμμα, στη Μέση Γενική Εκπαίδευση της Κύπρου, εποπτεύεται από την Επιθεώρηση Φυσιογνωστικών/Βιολογίας/Γεωγραφίας και σ’ αυτό συμμετέχουν 12 Γυμνάσια και 11 Λύκεια.
Υπηρεσία Διαδικτύου και Επικοινωνίας - Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας
